سامانه الكترونيكي مالتي‌پلكس كليه دستوراتی كه راننده صادر می‌كند را به‌یک واحد مركزی الكترونيكي (BSI) ارسال و از آن‌جا، فرمان لازم براي عملگر مربوطه صادر مي‌شود. در حال حاضر از شبكه مالتي‌پلكس روي خودروهايي نظير سمند و سورن نيز به جاي دسته‌سيم معمولي استفاده مي‌شود. اين سيستم در اواخر دهه 1980 توسط شركت آلماني بوش ابداع شد.


در طی دو دهه گذشته پیچیدگی سیستم‌های سیم‌کشی مدرن به طور پیوسته افزایش یافته است و در سال‌های اخیر این افزایش به‌شدت چشمگیر شده است. اکنون کار به جایی رسیده است که اندازه و وزن دسته سیم به مشکل مهمی تبدیل شده است. تعداد سیم‌های لازم در مورد اتومبیل‌های رده بالا به حدود 1200 رشته می‌رسد. دسته سیم لازم برای کنترل همه کارکردهایی که به در سمت راننده مربوط می‌شود ممکن است تا 50 رشته سیم داشته باشد و سیستم‌های واقع در ناحیه داشبورد ممکن است به‌تنهایی بیش از 100 رشته سیم و اتصال داشته باشند. بنابراین آشکار است که گذشته از مشکل بدیهی اندازه و وزن دسته سیم، با افزایش اتصال‌ها و سیم‌ها، احتمال بروز عیب هم بیشتر می‌شود. تخمین زده می‌شود که هر 10 سال پیچیدگی سیم‌کشی اتومبیل دوبرابر می‌شود.


لزوم استفاده از سیستم مولتی پلكس:

1. افزایش بیش از حد استفاده از قطعات الكترونیكی در خودرو
2. ساده‌سازی استفاده از سیم‌كشی و ساده‌سازی دسته سیم‌ها
3. بالا رفتن تعداد ارتباط میان ECU با سایر اجزا اتومبیل و نیاز به هماهنگی داده‌ها
4. بالا بردن كیفیت ایمنی و آسایش در خودروها
5. تغییر روش‌های عیب‌یابی خودرو و نیاز به ساده‌كردن كار با دستگاه‌های عیب‌یابی و خود مجموعه وسایل داخل خودرو

مالتی پلکس
هوشمند شدن فرامين برقي و الكترونيكي در خودرو با استفاده از ارسال يك‌سري كد در شبكه، باعث مي‌شود كه خودروساز بتواند علاوه بر تسهيل فرايند عيب‌يابي و كمك به بخش خدمات پس از فروش، عملكردها و حالات و يا همان فيچرهاي مختلف را براي رفاه، ايمني و امنيت راننده و سرنشينان طراحي كرده و مهيا سازد. در پژو 206 كه از ابتدا تاكنون به صورت مالتي‌پلكس توليد مي‌شود، ريزه‌كاري‌هاي فني و الكترونيكي پيش‌بيني شده است كه فعال و غيرفعال شدن آن از طريق برقراري ارتباط با BSI خودرو قابل اجراست. BSI يك واحد الكترونيكي است كه ارتباط ميان كليه واحدهاي الكترونيكي يا اصطلاحا ECUهای موجود در بخش‌های مختلف خودرو از قبيل موتور، گيربكس اتوماتيك، ترمز ضدقفل، تهويه مطبوع خودكار و امثالهم را برقرار و مديريت می‌كند. تغيير در تنظيمات BSI كه توسط دستگاه عيب‌ياب يا همان دياگ صورت مي‌گيرد، در تمام نمايندگی‌هاي ايرا‌ن‌خودرو و نيز تعميرگاه‌های مجهز به اين دستگاه قابل انجام است.

بسیاری از حسگرهایی که برای یک واحد کنترل الکتریکی، داده فراهم می‌کنند بین همه واحدها یا بعضی از آنها مشترک‌اند. یکی از راه‌های ممکن، استفاده از یک کامپیوتر برای کنترل همه‌ی سیستم‌هاست اما تولید این کامپیوتر به تعداد کم بسیار پرهزینه است. راه دوم استفاده از گذرگاه مشترک داده‌هاست؛ بدین ترتیب ارتباط بین مدول‌ها برقرار می‌شود و اطلاعات دریافتی از حسگرهای وسایل مختلف در دسترس همه‌ی وسایل قرار می‌گیرد. حال این فکر را کمی توسعه می‌دهیم؛ اگر بتوان داده‌ها را از طریق یک سیم انتقال داد و به همه‌ی بخش‌های اتومبیل رساند، آنگاه می‌توان سیم‌کشی اتومبیل را به سه رشته سیم کاهش داد. این سیم‌ها عبارت خواهند بود از:

• سیم برق
• سیم اتصال بدنه
• سیم سیگنال فکر

استفاده از یک سیم برای انتقال چندین سیگنال، فکر تازه‌ای نیست و سال‌هاست که در عرصه‌هایی مانند مخابرات راه دور بکار می‌رود.
برای تجسم طرز کار این سیستم رویدادهایی را که هنگام روشن و خاموش کردن چراغ‌های بغل رخ می‌دهند را در نظر بگیرید. ابتدا وقتی راننده کلید چراغ را می‌زند، سیگنال منحصر به‌فردی روی گذرگاه داده قرار می‌گیرد. این سیگنال را فقط گیرنده‌های خاصی تشخیص می‌دهند که جزئی از هر مجموعه چراغ هستند. این گیرنده‌ها به نوبه خود بین سیم برق و چراغ‌ها اتصال برقرار می‌کنند. در هنگام خاموش کردن چراغ‌ها نیز عملیاتی به‌همین ترتیب انجام می‌شود، با این تفاوت که این‌بار رمزی که وارد گذرگاه داده می‌شود متفاوت است و فقط گیرنده‌های مقتضی آن‌را به‌عنوان رمز خاموشی شناسایی می‌کنند.


استانداردهای سیستم مالتی پلکس
كشورهای مختلف استانداردهای خاص و نام‌های خاصی را برای كاربرد این سیستم بكار می‌برند كه از جمله معروف‌ترین آنها عبارتند از:

1. استاندارد Can: ساخت آلمان كه در خودروهای بنز، ب.ام.و، فیات و ولو بكار می‌رود.
2. استاندارد Van: ساخت كشور فرانسه و روی محصولات رنو و پژو این كشور مورد استفاده است.
3. استاندارد j1850 : ساخت كشور آمریكا می‌باشد كه بر روی محصولات تولید كرایسلرفورد و جی ام مورد استفاده می‌باشد.
4. استاندارد proprietary: تولید كشور ژاپن است كه بر روی محصولات این كشور مورد استفاده می‌باشد.
5. استاندارد Absus: محصول آلمان و مورد استفاده بر روی محصولات گروه فولكس واگن.

در میان استانداردهای بالا Can از موفق‌ترین آنها به‌حساب می‌آید و بیشتر خودرو سازان از این استاندارد بر روی محصولاتشان استفاده می‌كنند.

BSI چیست؟
یكی از مهم‌ترین قطعات در سیستم‌های مولتی پلكس می‌باشد. این ECU در واقع سرور شبكه می‌باشد و اطلاعاتی كه بین ECU‌های دیگر رد و بدل می‌شود را منتقل می‌كند، همچنین یكی از واسطه‌ها بین سیستم Van هست كه برق سیستم فعال‌سازی و در نهایت كنترل و نظارت بر این شبكه بر عهده این ECU می‌باشد. وقتی‌که شما ECU‌های خودرو رو عیب‌یابی می‌كنید درواقع سیستم BSI در این بین نقش واسطه را ایفا می‌كند.


گذرگاه داده مالتی پلکس
برای انتقال داده‌های مختلف از طریق یک خط باید چندین معیار را به‌دقت تعریف و بر سر آنها توافق کرد. این تعریف معیارها را قرارداد ارتباطی می‌نامند. بعضی از متغیرهایی که باید تعریف شوند به‌قرار زیرند:

1. روش نشانی دادن
2. ترتیب انتقال
3. سیگنال‌های کنترل
4. خطایابی
5. سرعت یا آهنگ انتقال

محیط مادی را نیز باید تعریف و بر سر آن توافق کرد. محیط مادی شامل موارد زیر است:

1. واسطه انتقال، مثلا سیم مسی تار نوری و غیره
2. نوع رمز گذاری برای انتقال، مثلا قیاسی و یا رقمی
3. نوع سیگنال، مثلا ولتاژ جریان فرکانس و غیره

مدار مورد استفاده برای برآورده‌کردن معیارهای بالا را مدار فصل مشترک گذرگاه می‌نامند و غالبا به صورت یک آی‌سی است. در بعضی موارد این آی‌سی مدارهای اضافی مثلا به‌صورت حافظه دارد، اما با توجه به این‌که تعداد زیادی از این تراشه‌ها در اتومبیل مصرف می‌شود، می‌توان آنها را به قیمت ارزان تولید کرد. مانند هر سیستم قراردادی دیگر انتظار می‌رود که بتوان از فقط یک قرارداد استفاده کرد اما همیشه هم این طور نیست!